Yüz Tanıma Sistemlerinin Bugünü ve Geleceği

Günümüzün küreselleşen dünyasında kişilerin, mal ve hizmetlerin dolaşımı kolaylaşırken, terör ve suç amaçlı gruplar da bu durumu suiistimal etmişlerdir. Pek çok alanda birbirine eklemlenmiş bir dünyanın faydalarından yararlanma sürdürülürken terör ve suçu önlemek büyük önem kazanmıştır. Terör ve suçun önlenmesi için ise öncelikle bunları tertipleyenlerin kimliklerinin tespit edilmesi gereği ortaya çıkmıştır.

Bugüne kadar kimliğini saklayarak suç işleyenlerin tespiti için pek çok yöntem geliştirilmiştir. Kişiye özgün bedensel ayrıntılardan faydalanan biyometrik sistemler bunların başında gelmektedir. Biyometrik sistemler, kişinin sahip olduğu fizyolojik ve davranışsal özellikleri kullanarak kişinin tanınmasını ve onaylanmasını sağlamaktadır. Bu amaçla, parmak izi, iris, yüz, ses, avuç içi ve hatta kulak gibi kişinin fizyolojik özelliklerinin yanı sıra yürüyüşü, imzası, konuşması gibi davranışsal özellikleri de biyometrik sistemlerde sıkça kullanılmaktadır. Söz konusu biyometri sistemleri, doğruluk, güvenilirlik ve erişilebilirlik açılarından farklılık göstermektedir. Biyometrik kimlik doğrulama yöntemlerinin her biri diğerine kıyasla avantaj ve dezavantajlara sahip olabilmektedir.

Biyometrik sistemler arasında son yıllarda en çok gelişme kaydeden tür yüz tanımadır. Akıllı cep telefonlarının kilidini açmak için kullanılması veya sosyal medya sitelerine yüklenen fotoğraflardaki kişilerin kimliklerinin otomatik olarak tanımlanmasıyla popülerlik kazanan Yüz Tanıma Teknolojisi (YTT) uygulamaları uzun zamandır günlük yaşamda kullanılmaktadır. Başta havaalanları ve sokak kameraları olmak üzere kent güvenlik sistemlerinde YTT yaygın olarak kullanım bulmaktadır. 2019’da yayınlanan bir araştırmaya göre 64 ülkede YTT kullanılmaktadır. Yüz tanımanın yanı sıra kimlik doğrulamak için de kullanılan YTT; yapay zekâ, büyük veri, bilgisayarlı görü ve kızılötesi görüntüleme gibi teknolojilerde sağlanan gelişmeye paralel olarak, giderek daha güvenilir bir kimlik tespit ve doğrulama yöntemi olarak ön plana çıkmaktadır. Öyle ki ABD Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü (NIST) yaptığı testlere göre 2014’te en gelişmiş yüz tanıma algoritmasının hata oranı yüzde 4,1 seviyesindeyken, bu oran Nisan 2020’de yüzde 0.08’e kadar düşmüştür. Hata oranındaki bu çarpıcı düşüş yüz tanıma teknolojilerinin sadece güvenlik alanında değil, sağlıktan eğitime psikolojiden lojistiğe kadar pek çok alanda yararlı bir araç hâline gelmesine yol açmıştır.

Bu alanlardan biri de savunmadır. Bugün askeri tesislerin savunmasından savaş alanında dost ve düşman birliklerinin ayırt edilmesine ve gece yüz tanınmasına kadar pek çok alanda YTT askeri birliklerin önemli bir yardımcısı hâline gelmektedir.

Fakat bu ilerlemelere karşın YTT’nin zafiyetleri sürmekte ve kullanımına ilişkin yaygın bir endişe bulunmaktadır. Analizimizde YTT’nin çalışma prensipleri, kullanım alanları ve bu teknolojiler üzerindeki tartışmalar ele alınacaktır. Analizde özellikle yüz tanımanın savunma ve güvenlik alanındaki uygulamaları ayrıca değerlendirilecek ve gelecekte bu teknolojinin getirebileceği faydalara değinilecektir...