Dış Politikada Yeni Dönem: Teknoloji Diplomasisi ve Teknoloji Diplomatları

Teknoloji son yıllarda artan bir hızla tüm dünyada iş yapma biçimlerini ve şirketlerin doğasını baştan aşağı değiştirmektedir. Hatta “Her şirket bir teknoloji şirketidir -bazıları henüz bunu bilmiyor” diyen Accenture’ın Baş Teknoloji Sorumlusu Paul Araugerty gibi pek çok uzman, teknolojinin hem küresel ekonominin hem de endüstri gündeminin giderek daha temel bir boyutu hâline geldiği fikrini dile getirmektedir.

Ancak bu değişim sadece şirketlerle ve teknolojinin olanaklarını kullanan bireylerle sınırlı değildir. Gelinen noktada teknoloji dünyası artık devletlerin hükümranlık alanında da söz sahibi olmak istemektedir. Bozucu teknolojilerden (disruptive) kaynaklanan yapay zekâ ve otomasyon teknolojileri iş yapma modelleri üzerinde yarattığı etkiyle istihdam piyasasını, Big Tech (Büyük Teknoloji Şirketleri) olarak adlandırılan teknoloji devlerinin hüküm sürdüğü büyük veri dünyası temel kişisel hakları, finansal algoritmalar ve kripto para birimleri uluslararası finansal sistemi, sosyal medya toplumsal yapıları, siber saldırılar ülkelerin ulusal güvenliğini doğrudan etkilemektedir. Öte yandan dijital teknolojiler, robotik ve otonomlaşma ülkelerin güvenlik anlayışlarını hızla yepyeni alanlara taşımakta ve küresel güç dengesini sürekli biçimde yeniden şekillendirmektedir.

Teknolojinin hayatın her alanını ele geçiren bu çarpıcı doğası, devletlerin de bu alanda sadece düzenleyici kurumlar olmanın ötesine geçerek daha proaktif aktörlere dönüşmesi sürecini tetiklemiştir. Zira teknolojinin sonu gelmeyen vaatleri bir yandan yönetişimle ilgili yeni zorluklar ortaya çıkarırken, bir yandan da devletlerin küresel teknoloji şirketleri, uluslararası kuruluşlar ve diğer devletler ile teknoloji temelinde diplomatik bir işbirliği mekanizması kurması gerekliliğini doğurmuştur. Yaşanan bu dönüşüm pek çok ülkede yeni bir kavram ve aktörün doğuşuna yol açmıştır: Teknoloji Diplomasisi ve Teknoloji Diplomatı. Günümüzde pek çok ülke ulusal güvenlik de dahil olmak üzere birçok konuda Dördüncü Sanayi Devrimi’nin ön saflarında yer alan şirketlerle doğrudan etkileşim kurmak için ABD’deki Silikon Vadisi’ne giderek artan bir şekilde teknoloji diplomatları göndermeye başlamıştır.

Teknoloji Diplomasisi Ağı (Tech Diplomacy Network) Kurucu Ortağı Patricia Gruver-Barr, teknoloji diplomasisinin yükselişiyle yaşanan değişimi, “2017’den önce, teknolojiyle ilgili dış politika, ulusal güvenlik ve ekonomik ilişkilere odaklanan devlet merkeziyetçi anlayışın hâkimiyetindeydi; teknoloji diplomasisi geliştikçe, özel sektör ve sivil toplum artık bu alanda aktörler olarak görülüyor” diyerek yorumlamaktadır...