GELECEĞİN MİNERALİ VE MALZEMESİ BOR VE BOROFEN III: Türkiye’de Bor ve Borofen

Neredeyse sınırsız kullanım alanı bulunan bor, son yıllarda özellikle bileşeninde bulunduğu yenilikçi malzemelere yönelik keşif ve talebin artmasıyla gündemden düşmemektedir. Enerji tasarrufu sağlayan malzemelerde, karbon azaltımında, küresel gıda zincirinde, sağlıkta, yüksek teknolojili cihazlarda ve çok sayıda iş ve tüketim malında bor büyük faydalar sağlamaktadır. Yakın zamanda bordan üretilen yeni süper malzeme borofen ise tüm dünyada ezber bozan bir teknoloji olarak görülmektedir. Borofen adlı maddenin süper hızlı bilgisayarlardan pillere, transistörlerden dokunmatik ekranlara kadar birçok alanda grafenin yerini alması beklenmektedir. Bilim dünyası her geçen gün mucizevi mineral borla ilgili yeni araştırma ve keşiflere imza atmaya aday görünmektedir.

Dünyadaki en fazla bor rezervine sahip olan Türkiye de yakın zamanda borofen üreten ülkeler arasına katılmıştır. Bilim dünyasının “yeni süper malzeme” olarak adlandırdığı ve fiyatına paha biçilemeyen borofen, enerji depolama sistemlerinde ve bataryalarda, savunma sanayiinde, kompozitlerde, mikro nano sensörlerde, sağlıkta, bitkisel üretimde ve daha pek çok alanda kullanılabilmektedir. Tüm bu gelişmeler bor madenini Türkiye için daha da önemli hâle getirmektedir. Zira enerjiden sanayiye, savunmadan sağlığa yerli ve milli teknoloji geliştirme çabalarını artıran Türkiye’nin geleceği için bor anahtar işlevi görme potansiyeline sahip bir maden olarak öne çıkmakta, üstelik Türkiye bor madeni rezervleri bakımından dünyada lider konumunda bulunmaktadır.

Bu çerçevede borla ilgili rezerv ve işletme faaliyetleri uzun yıllardır Eti Maden bünyesinde yürütülürken, 2003 yılında Bor Araştırma Enstitüsünün (BOREN) kurulması, 2018 yılında ülkemizin yeni bor stratejisinin ilan edilmesi, Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) bünyesinde ve üniversitelerde araştırma geliştirme faaliyetlerinin genişletmesiyle bora yönelik farkındalık da artmıştır.

Analizimizde Türkiye’deki bor rezervlerinin ve üretim alanlarının mevcut durumu, Türkiye bor piyasası, Türkiye’de borun kullanım alanları, borla ilgili yürütülen araştırma ve geliştirme çalışmaları, borofenin geleceği ve jeostratejik ve jeoekonomik açıdan bor ve borofenin önemi incelenecektir.